رضا عطاران، اسیر پول و شهرت نیست!

رضا عطاران، اسیر پول و شهرت نیست!

رضا عطاران، اسیر پول و شهرت نیست!

علی سرتیپی یکی از موفق‌ترین تهیه‌کنندگان و فیلمسازان سینمای ایران است که سال‌هاست در این عرصه به عنوان یک چهره شاخص فعالیت دارد و شرکت پخش فیلمیران به مدیریت او برترین فیلم‌های سال‌های اخیر سینمای ایران را اکران کرده است. با علی سرتیپی درباره رضا عطاران به گفت‌وگو نشستیم؛ کسانی که در بیش از ۱۰فیلم با یکدیگر همکاری داشته‌اند و حتی علی سرتیپی نقشی کوتاه در «ردکارپت» مقابل دوربین عطاران داشته است. . .

کسب محبوبیت از دل شخصیت
رضا عطاران از آن دسته بازیگرانی است که موفقیت‌های‌شان را از دل شخصیت درونی خودشان به دست می‌آورند. او یک انسان بسیار دوست‌داشتنی و مردمی است که دلنشین بودن و جذابیتش برای مردم باعث شده تا به این درجه از موفقیت برسد و به یکی از برترین چهره‌های سال‌های اخیر سینمای ایران تبدیل شود.

شروع از صفر تا رسیدن به اوج
عطاران یک ویژگی مهم دارد و آن هم این است که در این عرصه تلاش کرده و زحمت کشیده است. او از صفر شروع کرده و پله‌پله با تلاش و هوش بالایی که داشته، به این نقطه رسیده است. قطعا افرادی که در هر عرصه‌ با تلاش و کوشش کار می‌کنند، به موفقیت می‌رسند و چون یک‌ شبه این موفقیت را کسب نکرده‌اند، درنتیجه به ماندگاری و محبوبیت خواهند رسید.

بی‌اهمیت بودن پول و مادیات
در این سال‌هایی که با رضا عطاران آشنایی و همکاری داشته‌ام، به جرات می‌توانم درباره او بگویم که او هرگز اسیر پول و مادیات نبوده و نیست و در واقع به سینما و این حرفه به چشم کاسبی نگاه نمی‌کند و معمولا کارهایش را خیلی دلی انجام می‌دهد. او حتی در این حرفه دنبال شهرت نیست چراکه می‌داند فقط به دنبال شهرت بودن، باعث از بین رفتن یک بازیگر می‌شود اما او دوست دارد برای مردم کار کند و همین باعث شده که هرگز اسیر پول و شهرت نشود.

مردمی، مردمی  مردمی
فکر می‌کنید چرا رضا عطاران تا این اندازه بین مردم محبوب است؟ چون او بین مردم زندگی می‌کند، با مردم ارتباط برقرار می‌کند و به مردم عشق می‌ورزد. او حتی ماشین ندارد و با وسایل نقلیه عمومی تردد می‌کند و همین باعث می‌شود که بین مردم باشد و حتی از مردم نقش‌ها و کارهایش را الهام بگیرد که این بازهم به هوش سرشار او برمی‌گردد. او از جمعیت و از مردم فراری نیست و عینک دودی نمی‌زند که در خیابان کسی او را نشناسد. همین ریزه‌کاری‌ها را در نوع کارها و نوع نگاهش به سینما نیز انجام می‌دهد و همین باعث شده تا همیشه در اوج باشد.

رضا نقش بازی نمی‌کند!
من تاکنون نزدیک به ۱۴،۱۳ فیلم را که رضا عطاران در آنها به عنوان بازیگر یا کارگردان حضور داشته تهیه یا پخش کرده‌ام و از تمام آنها راضی هستم. عطاران آدمی است که برای مردم نقش بازی نمی‌کند و هرجا که باشد، خود و شخصیت واقعی‌اش را نشان می‌دهد. وقتی قرار باشد قاطع باشد، قاطع است و وقتی قرار است پای نقش‌هایش بایستد، حتما می‌ایستد و این شخصیت واقعی اوست و مردم هم این را تشخیص می‌دهند که رضا عطاران وقتی با آنها و در کنار آنهاست، برایشان نقش بازی نمی‌کند!

عبدالرضا  کاهانی:

از کار با عطاران خسته نمی‌شوم!
اگر قرار باشد از یک کارگردان جوان و خوش‌ذوق در سال‌های اخیر سینمای کشورمان نام ببریم باید به عبدالرضا کاهانی اشاره کنیم که نه‌تنها یک فیلمساز موفق بوده، بلکه همواره تصاویرو حواشی را نیز همراه خود و فیلم‌هایش داشته است. اما یک نکته جالب در فیلم‌های اخیر او وجود دارد و آن‌ هم همکاری  متوالی اش با رضا عطاران در فیلم‌های «اسب حیوان نجیبی است»، «بی‌خود و بی‌جهت» و «استراحت مطلق» است؛ نظرات او درباره رضا عطاران خواندنی است.

همکاری خستگی‌ناپذیر
من تاکنون سه‌بار با رضا عطاران همکاری کرده‌ام و از کار کردن با او خسته نمی‌شوم. رضا جدا از اینکه بازیگر خوبی است، شخصیتی بزرگوار و دوست‌داشتنی دارد. با او می‌شود فیلم‌های زیادی کار کرد و از کار لذت برد. در واقع رضا عطاران یک انسان واقعی و نازنین است که همکاری با او برایم لذت‌بخش است.

رفتار آموزنده رضا عطاران
رضا عطاران از من خواسته بود که این موضوع را مطرح نکنم که چرا نام او در «استراحت مطلق» به عنوان نفر سوم درج شده است و می‌دانم برای خیلی‌ها این پرسش به وجود آمده است. . . اما اصرار خودش بود که این‌گونه باشد. در ابتدا فکر کردم شوخی می‌کند. اما دیدم واقعا اصرار دارد. می‌گفت: «من نقش اول فیلم نیستم!» درحالی که در جامعه و سینمای ما که همه می‌خواهند به هر طریقی دیده شوند، این اتفاق خیلی عجیب است. خود من تا به حال چنین چیزی ندیده بودم. رضا عطاران بی‌خودی مهم نیست و تمام رفتارش آموزنده است. پس وظیفه دارم کار ارزشمند او را بیان کنم؛ حتی اگر خودش دوست نداشته باشد.

هوش و شعور بالای بازیگری
نکته‌ای که در تمام این همکاری‌ها برایم از همه جالب‌تر بود، جدا از شخصیت درونی و ذاتی رضا، هوش و شعور بالای بازیگری اوست. او خیلی سریع و به بهترین شکل ممکن درک می‌کند و می‌داند که باید جلوی دوربین چه کند و انگار سال‌هاست که آن نقش را می‌شناسد. این موضوع کار را برای کارگردان ساده‌تر می‌کند و رضا عطاران چون خودش یک فیلمساز خوب هم هست، در نتیجه می‌داند که زمان بازیگری باید چه کاری انجام دهد.

امیر نوری:

لذت می‌برم از اینکه بگویم رفیق رضا عطاران هستم
امیر نوری یکی از بازیگران همیشه شیرین و دوست‌داشتنی سینما و تلویزیون است که علیرغم اینکه سن و سالش به رضا عطاران نمی‌خورد، ولی از دوستان صمیمی او محسوب می‌شود. امیر نوری که در عرصه بازیگری فقط یک بار آن هم در «ردکارپت» با عطاران همکاری داشته او را آخر مردانگی و رفاقت می‌داند.

برخورد نزدیک از نوع دوستی
رضا عطاران را از زمان سریال «ساعت خوش» شناختم اما اولین برخوردی که با ایشان داشتم سال ۸۰ و سر سریال «بدون شرح» بود. آن زمان با مجید صالحی رفیق بودم و یک روز رضا عطاران همراه مجید صالحی برای دیدن دوستانش سر کار آمده بود که من برای اولین بار او را از نزدیک دیدم.

در فیلم هایش باشم یا نباشم دوستش دارم
به نظرم به معنای واقعی کلمه عطاران سوپراستار سینمای ماست. یک‌جورهایی وثوقی دوران ماست. من با ایشان در تمام این سال‌ها همکاری نداشته‌ام و در هیچکدام از سریال‌های ایشان بازی نکرده‌ام تا اینکه در «ردکارپت» از من دعوت کردند. خدا را شکر به قول مجید صالحی این اخلاقم خیلی خوب است که اگر دوستی مرا سر کار خودش نبرد از او دلخور نمی‌شوم چون از هیچ‌کدام از دوستانم انتظاری ندارم، کما اینکه آقای عطاران نگاه درستی به دوستی دارند و اگر لازم باشد و نقشی مناسب بود به شما پیشنهاد همکاری می‌دهند؛ نه فقط به صرف دوستی.

خواست خدا برای دل رضا
معتقدم خدا به هر کسی هرچیزی که می‌دهد حتما لیاقتش را دارد. هیچ آدمی الکی به جایی نمی‌رسد. یادم هست رضا عطاران در مصاحبه‌ای گفته بود اگر بازیگر نمی‌شدم، کیف‌قاپ می‌شدم. این آدم آنقدر پاک و ساده است که به راحتی چنین حرفی را می‌زند. او برای همه خوب می‌خواهد و خدا هم هوایش را دارد. او از آن دست آدم‌هایی است که نان دل مهربان و ذات خوبش را می‌خورد. از رضا درسخوان‌تر، زیباتر و بااستعدادتر هم هست اما اینکه او به این حد از محبوبیت و شهرت رسیده اتفاقی نیست. کافی است به احترامی که به عوامل یک کار می‌گذارد نگاه کنید تا متوجه شوید به رغم اعتبار و جایگاهش چقدر افتاده است و من لذت می‌برم از اینکه بگویم رفیق رضا عطاران هستم.

زمانی برای دوستان
رضا عطاران یک مرد با مشغله فراوان است که سن و سالش از من هم بیشتر است اما هر زمان که برای کاری به مشورت نیاز داشتم و با او تماس گرفتم، برایم وقت گذاشته و آنگونه است که هر کاری که بتواند برای هرکسی انجام می‌دهد. گاهی می‌گویم اگر جای او بودم شاید جواب سلام کسی را هم نمی‌دادم، اما او با همه فرق دارد.

تاپ و غیرمنتظره
«ردکارپت» تنها کاری است که برای عطاران بازی کرده‌ام؛ شاید افرادی که موقعیت‌هایی مانند شخصیت عطاران در فیلم را درک کرده و دیده بودند بیشتر فضای فیلم را دوست داشتند اما مخاطب عادی با دید دیگری به سینما رفت و شاید انتظارش را نداشت. خود من بسیار ردکارپت را دوست داشتم چون یک عطاران جدید را می‌دیدم. اساسا رضا طوری است که همه به خاطر نامش کار را می‌بینند؛ کما اینکه در کارنامه او فیلم‌هایی که تاپ نباشد، خیلی کم است.

علی مسعودی:

رضا عطاران  الگوی مرام و معرفت است
رضا عطاران علاوه بر هنر بازیگری و کارگردانی‌اش، یک نویسنده خیلی خوب و پیشکسوت هم محسوب می‌شود و سال‌هاست که در این زمینه نیز درخشان ظاهر شده است. در بین دوستان صمیمی عطاران، علی مسعودی یکی از صمیمی‌ترین‌ها و قدیمی‌ترین‌هاست که دوستی‌شان به ۲۰ سال می‌رسد. علی مسعودی که خود از نویسندگان قابل عرصه هنر است، از این رفاقت ۲۰ساله برای‌مان می‌گوید.

ساعت‌خوش با رضای عزیز
من نخستین بار سر لوکیشن «ساعت خوش» با رضا آشنا شدم. درست خاطرم هست؛ اردیبهشت ۱۳۷۴ بود که ساعت‌خوش پخش می‌شد و در ۳،۲ ماه آخر کار به گروه ملحق شده بودم و همان‌جا با رضا عطاران آشنا شدم و تعدادی از آیتم‌ها را نوشتم. اتفاقا با اینکه رضا خودش در آن کار نویسنده هم بود، ولی از همان ابتدا با من دوست شد و رفاقت ما تا به امروز ادامه داشته است.

رفاقت به جای رقابت
همان‌طور که گفتم، زمانی‌که با رضا آشنا شدم یک خصوصیت ویژه در او دیدم و آن هم این بود که رضا اصلا با کسی رقابت نداشت و اتفاقا با همه رفیق بود. نه تنها با من بلکه رفتار و اخلاق رضا این‌طوری هست که با هیچ‌کس رقابت ندارد و سعی می‌کند با همه رفاقت داشته باشد.

همه از کار با او لذت می‌برند
رضا عطاران هرچه در این سال‌ها بیشتر پیشرفت کرده و در این عرصه محبوب‌تر و مشهورتر شده، از نظر رفتاری افتاده‌تر و دوست‌داشتنی‌تر شده است. یاد می‌آید که کمال تبریزی بعد از اینکه فیلم «طبقه حساس» را با رضا عطاران کار کرده بود، در مصاحبه‌ای گفت که هر کارگردانی که می‌خواهد از همکاری با یک بازیگر حرفه‌ای لذت ببرد، باید با رضا عطاران همکاری داشته باشد.

خوش‌اخلاق‌ترین مرد گروه
خیلی‌ها می‌گویند که رضا عطاران هنگام کار، بد اخلاق است ولی دقیقا عکس این موضوع صادق است و او مانند رفتار خارج از کارش، هنگام کار هم با همه رفتار خوب و فوق‌العاده‌ای دارد و سعی می‌کند که با همه عوامل رابطه‌ای دوستانه داشته باشد و اصلا به این موضوع نگاه نمی‌کند که کارگردان اثر یا اینکه بازیگر اصلی فیلم است. رضا خیلی خوش‌‌اخلاق است و به همه انرژی مثبت می‌دهد.

حکم برادر بزرگ‌تر من
رفاقت من و رضا به ۲۰سالگی خود رسیده است و رضا در این مدت حکم برادر بزرگتر را برای من پیدا کرده و در کار هم برای من حکم استاد را دارد و من خودم را شاگرد او می‌دانم و او درست نوشتن را به من آموخته است. در واقع رضا برای خیلی از ما حکم استادی دارد و علاوه بر این، رفتار و رفاقت او برای من طوری بوده که هرگاه مشکلی داشته‌ام با او درمیان گذاشته‌ام و با او درددل کرده و از او کمک گرفته‌ام.

کمک به دوستان هنری
بدون شک روش کاری رضا عطاران در این سال‌ها از سوی خیلی از ما که سال‌ها با او همکاری کرده‌ایم، دنبال شده است و شاید اگر کسی دیگر جای او بود، از اینکه دیگران از روی کارهایش الگوبرداری می‌کنند، ناراحت می‌شد ولی رضا عکس این موضوع عمل می‌کند و همواره برای کمک به دوستان و همکارانش آماده است. هرگز کمک‌های ویژه و دائمی او را در سریال «سه در چهار» از خاطر نمی‌برم. او به هرکسی به اندازه‌ای که بتواند کمک و مشورت می‌دهد و هیچ‌کس را رقیب خود نمی‌داند و حسادت در قلب او جایی ندارد.

یک موجود عجیب و غریب
رضا را همه مردم می‌شناسند و آنقدر با مردم روراست است که چیزی برای مخفی کردن و نمایش در مقابل مردم ندارد. به نظرم او یک موجود عجیب و غریب است. (باخنده) نه حسادت، نه رقابت و نه دشمنی برای این آدم معنا ندارد و هرچه حرفه‌ای‌تر شده، شخصیت او بزرگ‌تر و انسانیت او کامل‌تر شده است. او یک انسان خاص است که می‌تواند الگوی خوبی برای همه باشد. من شخصا هیچ‌وقت به پای او نمی‌رسم چرا که او الگوی مرام و معرفت است.

مجید صالحی:

از اینکه رفیق و شاگرد عطاران هستم، به خود می‌بالم
اگر بخواهیم از یکی از دوستان بسیار صمیمی رضا عطاران یاد کنیم، بدون شک نام مجید صالحی خیلی زود به ذهن‌مان می‌رسد. آنها سال‌هاست با هم دوست هستند و بارها و بارها همکاری‌های موفقیت‌آمیزی با یکدیگر داشته‌اند. مجید صالحی خودش را مدیون رضا عطاران و شاگرد سبک کاری او می‌داند و ارتباط آنها آنقدر با یکدیگر صمیمی است که شاید بشود آنها را بسیار نزدیک‌تر دو برادر به یکدیگر دانست.

عطاران؛ هدهد سیمرغ عطار
رضا مثل همان هدهد داستان سیمرغ عطار نیشابوری است که دلش می‌خواست همه را با خودش بالا بکشد. او دوست دارد اطرافیانش، دوستان و همکارانش اوج بگیرند و همه چیز را برای خودش نمی‌خواهد. به خاطر همین منش و رفتار اوست که خداوند هم در کار و هم در زندگی برای او بیشتر خواسته است.

رفاقت توصیف‌ناپذیر ما
اگر بخواهیم به شکل رفاقت خودم با رضا اشاره کنم، باز باید بگویم که توصیف‌کردنی نیست! باید یک روز با او باشید و تمام این ویژگی‌های مثبت و خوب را از نزدیک لمس و تجربه کنید. یعنی باید با رضا باشی تا شکل مرام و رفاقتش را با تمام وجود لمس کنی. اینکه چقدر سخاوتمند است، چقدر بی‌ریاست، چقدر زلال و شفاف است و البته مثل هنرمندان بسیاری، دست‌خیر دارد؛ حتی خودم بارها از نزدیک کمک‌هایش را دیده‌ام.

درخت پرمحصول عطاران
برای گفتن از رضا باید درباره هر دو وجهه کاری و شخصیتی او صحبت کنیم. از نظر کاری و حرفه‌ای او هرچه به دست آورده، هم به شکل اکتسابی و هم به شکل غیراکتسابی است؛ یعنی هم به لحاظ هنری این هنر در او به صورت بالفطره وجود داشت و هم روزبه‌روز آن را در خود پرورش داد و پربارتر کرد. این روند به جایی رسید که درخت هنر او پشت سرهم میوه می‌دهد و محصولاتش بسیار عالی هستند؛ در عین حال هرچه بار و محصول او بیشتر می‌شود او زیر این‌بار سنگین، افتاده‌تر می‌شود. یعنی آن مثال معروف «درخت هرچه پربارتر شود، سربه‌زیرتر می‌شود» درباره رضا بعینه و واقعی وجود دارد. از بعد شخصیتی و دوستی‌اش هم اگر بخواهم او را تعریف کنم، واقعا توصیف‌کردنی نیست!

مرد تمام‌نشدنی عرصه هنر
رضا از آن دست هنرمندانی است که هیچ‌وقت فکر نمی‌کند به قله رسیده است و هر روز چیزهای جدید کشف می‌کند و آن تازگی و عطش خودش را از دست نمی‌دهد. او کودک درونش را همچنان زنده نگه داشته و حتی به نظرم کودک درون او زاد و ولد هم کرده و الان هفت، ‌هشت‌تایی کودک درون دارد! همه اینها باعث شده تا رضا عطاران هرگز تمام نشود، نه در زمینه کارگردانی، نه در بازیگری و نه در نویسندگی؛ در نویسندگی هم در همه ابعادش چه فیلمنامه، چه رمان و چه شعر. کافیست به شعری که برای تیتراژ «زیر آسمان شهر» نوشته بود نگاهی بیندازید.

رفیق و شاگرد رضا عطاران
خدا را شکر می‌کنم که رضا عطاران هست؛ نه برای خودم و سینما و تلویزیون صرفا، بلکه برای جامعه، چون آدم‌هایی مانند عطاران برای جامعه ما لازم هستند و امیدوارم سایه رضا عطاران همیشه مستدام باشد. شخصا از اینکه رفیقش هستم و به نوعی شاگردش هم بوده‌ام، همیشه به خود می‌بالم.
اخبارفرهنگی – مجله زندگی ایده آل