تاریخ شهادت حضرت اباالفضل العباس با استناد معتبر

نحوه شهادت حضرت اباالفضل العباس با استناد به منابع معتبر

حضرت ابوالفضل العباس فرزند امیرالمؤمنین، برادر سیدالشهداء، فرمانده و پرچمدار سپاه امام حسین (ع) در روز عاشورا. عباس در لغت، به معنای شیر بیشه، شیری که شیران از او بگریزند است.

در روز عاشورا چون تشنگی بر حسین و یارانِ او سخت گشت، کودکان به امام علیه‏ السلام شِکوِه آوردند و از فَرط عطش می نالیدند امام و برادرش عباس در صدد تهیّه آب برآمدند‎ و با هم وارد ‎میدان جنگ شدند و به سمت فرات حرکت کردند. [۱] عباس، هم‎چنان پیشاپیش حسین † حرکت می کرد و می‎جنگید و به هر سو که حسین † می‎رفت، او نیز به همان سو می‎رفت [۲]

در این هنگام امام حسین † روی سیل‎بند کنار فرات * رفته و به سمت فرات روانه شد و سپاهیان عمر بن سعد از حرکت او جلوگیری کردند، مردی از بنی دارِم * * گفت:وای بر شما! میان او و آب حائل و مانع شوید و نگذارید او به آب دسترسی پیدا کند. * ** حسین بن علی † [مرد دارمی را نفرین کرد و] گفت:خداوندا، تشنه اش گردان. * *** آن مرد [از نفرین امام] خشمگین شد ، و تیری رها کرد که بر گلوی حضرت اصابت کرد. امام حسین، تیر را بیرون آورد، آن گاه دستهایش را [زیر گلو] گرفت و پر از خون شد و آن را پاشید ، آن گاه گفت : « خدایا ، به درگاهت شکایت می کنم از آنچه با پسر دختر پیامبرت می کنند » . [۳] آنگاه در حالی که عطش او شدّت یافته بود، به جایگاهش بازگشت. در این حال لشکر دشمن، عباس † را از هر طرف محاصره کرده و او را از امام حسین † جدا کردند. عباس [که از برادرش جدا شده بود] به تنهایی با آنان جنگید. [۴] او در حالی که حمله ‎می کرد، این رجز را ‎می خواند:

«سوگند به خدای بزرگ و ارجمند و سوگند راستین به حجون و زمزم؛ سوگند به خدای صاحب حطیم و آستانه مقدّس در [کعبه]؛ امروز در حضور مرد با فضیلت و با کرامت یعنی حسین † که دارای افتخارات دیرین است، پیکرم به خون، رنگین خواهد شد». [۵]

حضرت عباس در حالی که برای آوردن آب عازم شده بود، این گونه رجز می خواند:

«آن گاه که پرنده مرگ صدا کند، هراسی از مرگ ندارم تا آن که در دریایی از مردان چابک و شتابنده فرو رفته و ناپدید شوم». «جان من فدای [حسین] برگزیده پاک باد. من عباس هستم و هر بامداد، کارم سقّایی است. آن روز که با شرّ روبرو گردم، از آن نمی‎هراسم» .

آن گاه حمله برد و دشمن را متفرّق کرد. [۶]

شهادت حضرت ابوالفضل العباس

در این هنگام زید بن ورقاء جُهَنی، * پشت درخت نخلی کمین کرد، حُکَیْم بن طُفَیْل سِنْبِسی نیز او را یاری کرد، حُکَیْم، ضربتی بر دست راست عباس وارد کرد، عباس شمشیر را به دست چپ گرفت و به آنان حمله کرده و این رجز را می‎خواند:

«به خدا سوگند، اگر دست راست مرا قطع کردید، من پیوسته از دین خود و از امام راستگوی دارای یقین که نوه پیامبر پاک و امین است، دفاع می‎کنم» .

عباس آن قدر جنگید که بی‎حال و ناتوان شد. در این زمان حُکَیْم بن طُفَیْل طائی پشت نخلی کمین کرد و ضربتی بر دست چپ او وارد کرد. عباس این رجز را خواند:

«ای نفس، از کفّار نترس و در کنار پیامبر سرور و برگزیده خدا، تو را به رحمت خدای جبّار مژده باد. آنان با ستمکاری، دست چپ مرا قطع کردند، پروردگارا، آنان را به آتش [دوزخ] وارد کن».

پس آن ملعون (حُکَیْم بن طُفَیْل) [جلو آمد و] او را با عمودی آهنین به قتل رساند. [۷] و این، زمانی بود که عباس [بر اثر تیرها و ضربات دیگر دشمن] زخم های شدیدی برداشته بود و دیگر توان حرکت نداشت. [۸] و بدین گونه او پس از کشتن گروهی از دشمن، به شهادت رسید. [۹]

چون امام حسین † ، عباس را در کنار فرات بر زمین دید، به سبب کشته شدن عباس به شدّت گریه کرد. [۱۰] و [با حالت انکسار] † فرمود:الآنَ اِنْکَسَر ظَهْرِی وَ قَلَّتْ حِیلَتی [۱۱] ؛ «اکنون کمرم شکست و رشته تدبیرم گسسته شد».

و این اشعار را خواند:

«ای بدترین مردمان، با این کار خود، تجاوز کردید و با دستور پیامبر خدا محمد ˆ مخالفت کردید. آیا بهترین پیامبران درباره ما به شما سفارش نکرد؟ آیا ما از نسل پیامبر تأیید شده از جانب خداوند نیستیم؟ مگر نه آن که زهرا ƒ مادر من است نه شما؟ آیا [پیامبر خدا] احمد، بهترین مردمان نبود؟ با جنایتی که مرتکب شدید، گرفتار لعنت و خواری شدید، و حرارت آتش افروخته را خواهید چشید» . [۱۲]

جدا شدن دو دست حضرت عباس از تن، در روایتی از امام سجّاد، مورد تأیید قرار گرفته است، امام از فداکاری بزرگ عموی خود چنین یاد می کرد:

«خدا عبّاس، پسر علی را رحمت کند که ایثار کرد و خوب امتحان و آزمایش داد و جانش را فدای برادرش کرد تا آن جا که دو دستش (از تن) جدا شد …». [۱۳]

بنابر برخی گزارش‎ها، حُکَیْم بن طُفَیْل، پس از به شهادت رساندن حضرت عبّاس، لباس او را به غارت برد. [۱۴]